Cuộc họp Hội đồng quốc gia về giáo dục và phát triển nguồn nhân lực bàn về phương án thi THPT quốc gia sau năm 2020

Ảnh: Xuân Phú

‘Thực hiện phương án thi từ năm 2021 – 2025, tiếp thu các ý kiến góp ý, thứ nhất về hình thức thi THPT quốc gia, chúng tôi sẽ nghiên cứu để kết hợp giữa cả hai hình thức là thi trên giấy và thi trên máy tính nhưng tăng dần thi trên máy ở những nơi có điều kiện theo từng năm với sự chuẩn bị kỹ’, ông Phùng Xuân Nhạ nói.

Tại cuộc họp Hội đồng quốc gia về giáo dục và phát triển nguồn nhân lực hôm qua 25.9, góp ý cho Bộ GD-ĐT phương án tổ chức thi, xét công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh sau năm 2020, phần lớn các thành viên của hội đồng đều tán thành chủ trương của Chính phủ là từ 2021 phải ứng dụng công nghệ vào việc tổ chức thi.

Theo ông Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, đến năm 2020 về cơ bản vẫn giữ kỳ thi như hiện nay. Trách nhiệm của Bộ là chuẩn bị cho phương án thi cho 5 năm tiếp theo từ 2021 – 2025.

“Thực hiện phương án thi từ năm 2021 – 2015, tiếp thu các ý kiến góp ý, thứ nhất về hình thức thi, chúng tôi sẽ nghiên cứu để kết hợp giữa cả hai hình thức là thi trên giấy và thi trên máy tính nhưng tăng dần thi trên máy ở những nơi có điều kiện theo từng năm với sự chuẩn bị kỹ”, ông Nhạ nói.

Theo bà Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó chủ tịch nước, Chủ tịch Hội khuyến học VN, bà ủng hộ chủ trương của Chính phủ là sớm ứng dụng công nghệ vào việc tổ chức kỳ thi, cụ thể là tổ chức cho học sinh làm bài thi trên máy tính. Nhưng để làm tốt điều này, Bộ GD-ĐT phải có kế hoạch để có lộ trình thích hợp bởi khó khăn không phải là thiết bị mà khó nhất là tạo được ngân hàng đề thi đủ lớn, có chất lượng. Muốn vậy, cần phải huy động tất cả các thành phần có thể tham gia vào việc làm đề thi, không chỉ các thầy cô giáo mà cả các chuyên gia và ngay cả học sinh giỏi vừa tốt nghiệp cũng có thể tham gia đóng góp cho ngân hàng đề thi vì đối tượng này có thể cho những đề thi rất hay. Bà Doan cho rằng cần phân cấp để thực hiện kỳ thi, để Bộ trở về đúng vai trò kiểm tra, giám sát, làm ngân hàng đề thi; đồng thời đề nghị các trường ĐH không chỉ dựa vào kết quả kỳ thi này để tuyển sinh.

GS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội, cho rằng muốn thi trên máy tính, và thi nhiều đợt như ở nước ngoài, thì yêu cầu bắt buộc là phải dùng kỹ thuật để so bằng độ khó trong đề thi của các lần thi, nhằm đảm bảo công bằng cho tất cả các thí sinh.

Dự kiến hiệu trưởng cấp giấy chứng nhận hoàn thành THPT

Từ năm 2021 trở đi, dự kiến học sinh hoàn thành chương trình lớp 12 nếu đáp ứng các quy định của Bộ GD-ĐT thì được hiệu trưởng trường THPT (hoặc giám đốc trung tâm giáo dục thường xuyên) cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT. Nếu học sinh có nhu cầu dự thi để được cấp bằng tốt nghiệp THPT sẽ tham gia kỳ thi THPT quốc gia. Nội dung thi nằm trong chương trình THPT hiện hành, chủ yếu là lớp 12.

Về phương thức, kỳ thi THPT quốc gia vẫn được tổ chức thi trên giấy như hiện nay. Đồng thời chuẩn bị các điều kiện để tổ chức thi trên máy tính theo lộ trình đảm bảo tính khả thi. Đối với phương thức tổ chức thi trên máy tính, thí sinh có thể tham gia dự thi một số đợt trong năm tại các địa điểm của các tổ chức khảo thí độc lập đáp ứng theo quy định của Bộ GD-ĐT, kết quả của đợt thi nào cao nhất sẽ được lựa chọn sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp THPT và có thể được các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp tham khảo, sử dụng trong tuyển sinh (nếu có nhu cầu).

Cần phân định rõ hình thức thi

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu việc xây dựng phương án thi THPT sau năm 2020 cần chắc chắn nhưng phải rất tích cực, khẩn trương. Việc tổ chức cho học sinh thi trên máy tính từ sau năm 2020 là nằm trong một lộ trình đã bàn từ 2014 – 2015. Vì thế, không thể đẩy nhiệm vụ này cho “nhiệm kỳ sau”, tức sau năm 2025. Trước hết, Bộ GD-ĐT cần phân định hình thức thi trên máy tính trong kỳ thi THPT quốc gia với hoạt động của các trung tâm khảo thí độc lập tổ chức thi nhiều lần trong năm. “Tinh thần là tạo điều kiện tối đa cho các cháu, không có chuyện các cháu chưa quen với máy tính lại phải thi máy tính hoặc thường dùng loại máy tính này nhưng thi trên loại máy tính khác”, ông Đam nhấn mạnh.

Phó thủ tướng cũng yêu cầu Bộ GD-ĐT phải bảo đảm tiến độ chuẩn hóa, cập nhật, mở rộng ngân hàng đề thi, không vì lý do này mà trì hoãn lộ trình tổ chức thi trên máy tính. “Sau cuộc họp hôm nay, Bộ GD-ĐT cần tiếp tục có các cuộc làm việc, tham khảo, tiếp thu góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học để xây dựng phương án và phải lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân trước khi trình Chính phủ”, Phó thủ tướng nói.

Đề xuất cải tiến đề thi môn toán để tăng khả năng tư duy

Theo GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên Chương trình Giáo dục phổ thông mới, thi cử là yếu tố quyết định việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới như thế nào. Chúng ta xây dựng chương trình giáo dục phổ thông mới theo hướng phát triển năng lực phẩm chất người học, học sinh phải làm nhiều việc mới đánh giá năng lực thực tiễn được. Còn thi như hiện nay, thì chỉ ra được đề kiểm tra kiến thức là chủ yếu, nên có nguy cơ giáo viên sẽ cắt bớt chương trình hoặc sẽ tranh thủ mọi thời gian để luyện thi theo cách ra đề. Họ không có thời gian để cho học sinh thực hành, làm các bài tập trải nghiệm, nghiên cứu…

Theo ông Thuyết, một vấn đề khác là hiện nay các trường ĐH vẫn dựa cả vào kết quả kỳ thi THPT quốc gia để tuyển sinh, dù chúng ta vẫn nói mục tiêu của kỳ thi là xét tốt nghiệp THPT. Nhưng các trường ĐH do “lười”, nên dùng luôn kết quả thi có sẵn của Bộ, làm hạn chế hiệu quả có tính định hướng nghề nghiệp của chương trình giáo dục cấp THPT.

Về vấn đề này, PGS Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, phân trần sử dụng kết quả thi để tuyển sinh không phải vì “lười” mà vì dựa trên kỳ thi hiện nay, với các kiến thức mà đề thi đánh giá thì đáp ứng khá đầy đủ yêu cầu tuyển sinh của trường. PGS Sơn giải thích: “Năng lực của thí sinh với các trường ĐH thì chỉ cần là năng lực tiếp thu, tư duy, học và nghiên cứu, chứ không phải năng lực để làm một việc hay một nghề nào đó cụ thể. Chúng tôi cần kiểm tra các em có khả năng tư duy, kỹ năng tính toán, khả năng tiếp thu không…, đấy là những yếu tố cần để các em học tiếp”. Nhưng PGS Hoàng Minh Sơn cũng cho biết: “Với kỳ thi hiện nay, nếu cải tiến được việc ra đề, đặc biệt là đề thi toán, thì đáp ứng được rất tốt yêu cầu tuyển sinh ĐH. Như hiện nay đã tốt rồi, nhưng nếu cải tiến đề toán để tăng khả năng tư duy cho các em, thì các thầy cô dạy toán của trường ĐH sẽ rất đồng tình”.

Hai giai đoạn đổi mới

Giai đoạn 2021 – 2025 cơ bản giữ ổn định như kỳ thi THPT quốc gia năm 2019. Thực hiện một số điều chỉnh cho phù hợp với thực tế phương thức tổ chức thi và đặc biệt là phương thức tổ chức thi trên máy tính.

Cụ thể, các bài thi bắt buộc toán, ngữ văn, ngoại ngữ được giữ ổn định như năm 2019. Cấu trúc lại các câu hỏi trong các bài thi tổ hợp tự chọn (khoa học tự nhiên và khoa học xã hội) theo chuẩn đầu ra của chương trình, chủ yếu là đánh giá kiến thức, kỹ năng và hướng tiếp cận đánh giá năng lực; giảm số lượng câu hỏi trong từng bài thi để trở thành bài thi tổng hợp, đồng thời từng bước hoàn thiện thành bài thi tích hợp phù hợp với lộ trình đổi mới chương trình, sách giáo khoa. Mỗi bài thi khi chấm chỉ cho ra 1 đầu điểm duy nhất, không còn 4 đầu điểm như hiện nay.

Giai đoạn sau năm 2025 tiếp tục ổn định kỳ thi cho các học sinh học chương trình giáo dục phổ thông mới có nhu cầu dự thi để được cấp bằng tốt nghiệp THPT.Những điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế và đặc biệt là hoàn thiện phương thức thi trên máy tính sẽ được Bộ GD-ĐT công bố trước 1 năm các nội dung cụ thể về phương thức tổ chức, nội dung thi, hình thức thi,… để phụ huynh và học sinh chủ động trong dạy học, ôn tập và chuẩn bị tham gia kỳ thi.

Nguồn: Báo Thanh niên